Ulica Bytomska w Tarnowskich Górach

---

Przebieg

Ulica Bytomska to istotna arteria w Tarnowskich Górach. Rozpoczyna swój bieg na skrzyżowaniu z ulicą Krakowską, główną ulicą reprezentacyjną miasta, i kieruje się w stronę południową. W trakcie swojego przebiegu krzyżuje się z inną drogą powiatową, a mianowicie z ulicą Legionów. Ta trasa prowadzi również ponad rzeką Stołą oraz przecina linię Górnośląskich Kolei Wąskotorowych.

Ulica dobiega swojego końca na skrzyżowaniu z obwodnicą śródmiejską, gdzie jej kontynuacją staje się część drogi krajowej nr 11 – ulica Józefa Korola. Ta ulica zapewnia bezpośredni dojazd do Bytomia.

Przebieg ulicy Bytomskiej obejmuje obszar dwóch dzielnic Tarnowskich Gór:

• Śródmieścia-Centrum – segment od skrzyżowania z ul. Krakowską do ronda ks. F. Blachnickiego przy ul. Legionów,
• Osady Jana – odcinek od ronda ks. F. Blachnickiego do skrzyżowania z obwodnicą.

W początkowej fazie, na odcinku od skrzyżowania z ulicą Krakowską do skrzyżowania z ulicami Piastowską i Oświęcimską, ulica Bytomska jest jednojezdniowa i posiada po dwa pasy ruchu w każdym kierunku.

Historia

Budowa ulicy Bytomskiej, która stanowiła część trasy łączącej Królewską Hutę z Bytomiem i Tarnowskimi Górami, rozpoczęła się w 1805 roku. Przypuszczalnie jednak, droga ta istniała już w czasach, gdy Tarnowskie Góry były młodszym ośrodkiem. W minionych latach korzystano z krętych, nieutwardzonych ścieżek, które często należały do osób prywatnych. Na jednej z najwcześniejszych map tego regionu – mapie księstwa opolskiego, stworzonej przez Iohannesa Wolfganga Wielanda w 1736 roku – zauważyć można bezimienną drogę prowadzącą z Tarnowskich Gór do Bytomia.

Od momentu powstania Tarnowskich Gór w XVI wieku, aż do około 1832 roku, początkowy odcinek ulicy Bytomskiej zlokalizowany był za tzw. Bramą Krakowską, która była miejscem poboru myta. Miejsce to, obecnie znane jako Plac Wolności, miało postać obszernego placu zwanego Krakowskim Przedmieściem (niem. Krakauer Vorstadt). W XVI wieku znajdowały się tam chaty ubogich mieszkańców, natomiast w pierwszej połowie XIX wieku dominowały stodoły, jakie należały do lokalnych mieszczan.

Około roku 1651, w sąsiedztwie Bramy Krakowskiej, browar założył nieznany z imienia Wagner, co czyniło go jednym z dwóch browarów w mieście oraz jego najbliższym otoczeniu. W latach 1830–1831 ulica Bytomska przeszła gruntowną przebudowę, a pomiędzy 1898 a 1912 roku zyskała nawierzchnię granitową, zastępując dotychczasowe kocie łby.

W 1904 roku w Miechowicach zainaugurowano działalność Zakładu św. Jana (St. Johanneshaus) prowadzonym przez ojców kamilianów. Już rok później zapadła decyzja o budowie większego obiektu, który miał służyć leczeniu osób uzależnionych od alkoholu. Grunt pod inwestycję ofiarował zarząd dóbr hrabiów Henckel von Donnersmarck, znajdujący się w Karłuszowcu, na południe od Tarnowskich Gór.

W latach 1906–1907 na wzgórzu Galgenberg (obecnie Osada Jana), które wcześniej było miejscem wykonywania wyroków śmierci, powstał zarówno zakład leczenia alkoholików (Trinker-Heilanstalt), jak i kościół pw. św. Jana Chrzciciela. Ulica Bytomska przebiega obok tego wzgórza od zachodu.

W budynku przy ulicy Bytomskiej, pod numerem 6, w 1857 roku swą siedzibę miała Górnośląska Spółka Bracka, która zajmowała się górniczym ubezpieczeniem społecznym. Na przełomie lat 1899-1897, 1904 oraz 1909-1910, budynek ten był stopniowo rozbudowywany, dostosowując go do potrzeb rosnącej liczby klientów.

Warto również odnotować, że 4 sierpnia 2015 roku, tę świeżo wyremontowaną ulicą Bytomską przebiegała trasa 3. etapu wyścigu kolarskiego Tour de Pologne.

Budynki

Ulica Bytomska w Tarnowskich Górach to miejsce, gdzie znajdują się liczne budynki, które pełnią ważną rolę w życiu lokalnej społeczności, a także mają dużą wartość historyczną. Wiele z tych obiektów zostało wpisanych do Gminnej Ewidencji Zabytków. Ich obecność świadczy o bogatej historii oraz kulturze regionu.

Wśród najważniejszych budynków można wymienić:

• dawny budynek Spółki Brackiej przy ul. Bytomskiej 6, 6a i 6b, aktualnie funkcjonujący jako Bank Spółdzielczy oraz miejsce pracy Komendy Powiatowej Policji w Tarnowskich Górach,
• zespół klasztorny ojców Kamilianów mieszczący się przy ul. Bytomskiej 22, obejmujący kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Kamila (filialny Parafii Matki Bożej Uzdrowienie Chorych), który otacza krzyż misyjny oraz Szpital św. Kamila,
• zespół witraży z początku XX wieku – wpis nr B/589/85 (witraże szpitalne) oraz B/590/85 (witraże kościelne) do Rejestru Zabytków z 28 stycznia 1985,
• park przyklasztorny, który przyciąga uwagę dzięki znajdującej się w nim grocie maryjnej, kamiennemu krzyżowi na cmentarzu, oraz drewnianemu krzyżowi na Galenbergu, dawnym miejscu straceń,
• dawne wille miejskie z różnymi datami budowy, w tym wille przy numerach 4 z 1906 r., 8 z 1901 r. obecnie mieszcząca Przychodnię Rejonową nr 1 – Usługi Medyczne „Śródmieście”, 10 jako willa „Gertrud” z 1897 r., 11 z 1894 r., która w XX wieku służyła jako siedziba przedsiębiorstwa spedycyjnego Hermanna Dietricha, oraz 12 z 1895 r., 15 z 1909 r. jako obecny Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, 16 willa „Wolff”, później „Glückauf” z około 1905 r., 16a willa „Król” z 1937 r., oraz 17 z 1913 r.,
• kamienice o bogatej architekturze, jak kamienica pod numerem 1 zaprojektowana przez Karla Korbscha z wyrazistą secesyjną ornamentyką oraz kamienica 14, która również uzyskała status zabytku, z wpisem do rejestru pod nr A/558/2019 z dn. 10.10.2019.

Nie które obiekty nie są uznawane za zabytki, takie jak:

• blok mieszkalny przy ul. Bytomskiej 3, gdzie mieści się redakcja tygodnika Gwarek,
• ROD „Faser” na Osadzie Jana,
• dyskont Biedronka na Osadzie Jana, znajdujący się przy skrzyżowaniu ul. Bytomskiej z aleją Kwiatów.

Dzięki tym wszystkim elementom ulica Bytomska zyskuje na znaczeniu jako ważny punkt na mapie Tarnowskich Gór, będącym świadkiem historii i tradycji tego regionu.

Komunikacja

Ulica Bytomska to jedna z kluczowych dróg komunikacyjnych w Tarnowskich Górach. Funkcjonuje jako droga klasy G, będąc częścią powiatowej drogi nr 3276S, która jest istotna dla lokalnego ruchu. Zgodnie z informacjami z sierpnia 2024 roku, ulica ta jest obsługiwana przez autobusy organizowane przez Zarząd Transportu Metropolitalnego. Działają tu różne linie, których szczegółowe informacje przedstawiają się następująco:

• M3 (Tarnowskie Góry Dworzec – Katowice Piotra Skargi),
• M14 (Gliwice Centrum Przesiadkowe – Tarnowskie Góry Dworzec – Pyrzowice Port Lotniczy (Katowice Airport) – Siedliska Cargo),
• M102 (Tarnowskie Góry Dworzec – Bytom Dworzec),
• M107 (Tarnowskie Góry Dworzec – Pyskowice Szpitalna),
• 3 (Osada Jana Pawilon – Stare Tarnowice GCR),
• 19 (Tarnowskie Góry Dworzec – Bytom Dworzec),
• 64 (Stare Tarnowice Pętla – Tarnowskie Góry Dworzec),
• 80 (Tarnowskie Góry Dworzec – Gliwice Centrum Przesiadkowe),
• 83 (Tarnowskie Góry Dworzec – Zabrze Goethego),
• 134 (Tarnowskie Góry Dworzec – Wieszowa Stacja Paliw),
• 142 (Tarnowskie Góry Dworzec – Strzybnica Kościelna),
• 151 (Miasteczko Śląskie Huta – Tarnowskie Góry Dworzec),
• 158 (Tarnowskie Góry Dworzec – Rokitnica Pętla),
• 174 (Sowice Czarna Huta – Bobrowniki Śląskie),
• 191 (Tarnowskie Góry Dworzec – Boniowice Szkoła),
• 289 (Tarnowskie Góry Dworzec – Repty Śląskie Witosa),
• 614 i 615 (Rybna Lotników – Miasteczko Śląskie Osiedle),
• 671 (Pniowiec Pętla – Tarnowskie Góry Dworzec),
• 735 (Bytom Dworzec – Tarnowskie Góry Dworzec),
• 749 (Tarnowskie Góry Plac Zembali – Stare Tarnowice GCR).

Na trasie tej znajdują się przystanki autobusowe, w tym Tarnowskie Góry Bytomska oraz Osada Jana, co ułatwia komunikację mieszkańcom oraz przyjezdnym.

Mieszkalnictwo

Na dzień 31 grudnia 2022 roku w rejonie ulicy Bytomskiej w Tarnowskich Górach, zgodnie z informacjami przekazanymi przez Urząd Stanu Cywilnego, liczba mieszkańców zameldowanych na pobyt stały wynosiła 463 osoby.

---

Oceń: Ulica Bytomska w Tarnowskich Górach

---