Plac Żwirki i Wigury, znajdujący się w Tarnowskich Górach, to miejsce o bogatej historii oraz charakterystycznej architekturze. Ulica Żwirki i Wigury, niegdyś znana jako Neuring (w latach 1939–1945) oraz Nowy Rynek (1925–1939), ma również swoje unikalne znaczenie w kontekście lokalnej historii.
Ten zaliczany do zabytkowych miejsc plac, będący jednocześnie ulicą, ulokowany jest w sercu tarnogórskiego śródmieścia, między ulicą Piastowską a Kaczyńcem. To sprawia, że jest on znanym punktem na mapie miasta, przyciągającym mieszkańców oraz turystów.
Zwiedzając ten rejon, można dostrzec nie tylko historyczną zabudowę, ale także poczuć lokalny klimat, który czyni to miejsce wyjątkowym.
Historia
Na obszarze, gdzie obecnie znajduje się plac Żwirki i Wigury, w przeszłości funkcjonował teren handlowy dla bydła, znany jako Ochsenring, co w języku polskim oznacza „Rynek Wołowy”. Ta forma handlu została zakończona w 1862 roku, kiedy to w tym miejscu, nazwanym odtąd Neuring, co przekłada się na „Nowy Rynek”, odsłonięto pomnik ministra Karla vom Steina. W 1925 roku, po włączeniu Tarnowskich Gór do Polski, nastąpiła oficjalna zmiana nazwy placu na Nowy Rynek, zaś pomnik omawianego barona został usunięty.
Po zakończeniu II wojny światowej, plac zyskał nową funkcję, stając się dworcem autobusowym, skąd odjeżdżały linie m.in. do Bytomia, Zabrza, Gliwic czy Krupskiego Młyna. W 1977 roku dworzec został przeniesiony na plac pomiędzy ulicami Częstochowską i Pokoju. Z czasem, na omawianym placu utworzono parking strzeżony, który po pewnym czasie został zlikwidowany, pozostawiając miejsce na parking bezpłatny.
W historii tego miejsca istniały plany, aby przekształcić plac w skwer, jednak dotychczas żadne decyzje w tej sprawie nie zostały podjęte przez Urząd Miasta. Od kwietnia 2012 roku parking na placu Żwirki i Wigury stał się ponownie płatny i chroniony.
W styczniu 2018 roku, w ramach inicjatywy tak zwanej Srebrnej Drogi, przeprowadzono modernizację oświetlenia na placu. Stare sodowe lampy jarzeniowe zostały zastąpione nowoczesnymi latarniami LED-owymi o białym świetle, co ma symbolizować wielowiekowy związek Tarnowskich Gór z górnictwem rud srebronośnych.
Budynki
Przy placu Żwirki i Wigury można zobaczyć wiele interesujących budynków o wartości zabytkowej, które zostały wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków w Tarnowskich Górach. Poniżej przedstawione są najważniejsze z nich:
- budynek dawnego hotelu „Prinz Regent”, który dysponował dużą salą taneczną oraz teatralną. Założony w 1849 roku przez ówczesnego burmistrza, Antona Klausę. W wyniku zmian po II wojnie światowej przeszedł znaczne przebudowy, a dziś mieści chińskie centrum handlowe – pl. Żwirki i Wigury 1,
- kamienica z 1910 roku – pl. Żwirki i Wigury 2,
- budynek, który niegdyś był siedzibą Wolnego Cechu Krawców i Kuśnierzy, znanego jako Freie Schneider- und Kürschnerinnung – pl. Żwirki i Wigury 3,
- budynek mieszkalno-usługowy z 1899 roku – pl. Żwirki i Wigury 4,
- kamienica z 1865 roku, która była przebudowywana w 1893 – pl. Żwirki i Wigury 6.
Warto zaznaczyć, że do Gminnej Ewidencji Zabytków zalicza się także budynki usytuowane przy placu Żwirki i Wigury, lecz formalnie przypisane do ulicy Piastowskiej:
- kamienica z 1897 roku – ul. Piastowska 4,
- kamienica z 1882 roku, która została przebudowana w 1899 – ul. Piastowska 5 (róg ul. Piastowskiej i pl. Żwirki i Wigury),
- kamienica z 1887 roku – ul. Piastowska 6,
- buddowla z 1883 roku, pierwotnie gmach poczty, która po przebudowie stała się siedzibą Banku Rzeszy, a następnie w drugiej połowie XX wieku pełniła funkcję szkoły muzycznej. Obecnie mieszczą się tam m.in. biura Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów – ul. Piastowska 8 (róg ul. Piastowskiej i pl. Żwirki i Wigury).
Mieszkalnictwo
Na podstawie informacji uzyskanych z Urzędu Stanu Cywilnego, na dzień 31 grudnia 2022 roku, liczba osób zameldowanych na stałe w lokalach znajdujących się przy ulicy Żwirki i Wigury wynosiła 54 osoby.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Jagodowa w Tarnowskich Górach | Ulica Jana III Sobieskiego w Tarnowskich Górach | Ulica Józefa Korola w Tarnowskich Górach | Ulica Karłuszowiec w Tarnowskich Górach | Ulica Opatowicka w Tarnowskich Górach | Ulica Bytomska w Tarnowskich Górach | Ulica Tadeusza Kościuszki w Tarnowskich Górach | Ulica Górnicza w Tarnowskich Górach | Ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Tarnowskich Górach | Ulica Krakowska w Tarnowskich Górach | Plac Wolności w Tarnowskich Górach | Ulica Zagórska w Tarnowskich Górach | Ulica Wincentego Janasa w Tarnowskich Górach | Ulica Stanisława Wyspiańskiego w Tarnowskich Górach | Ulica Repecka w Tarnowskich Górach | Ulica Pyskowicka w Tarnowskich Górach | Ulica Opolska w Tarnowskich Górach | Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Tarnowskich Górach | Ulica Litewska w Tarnowskich Górach | Ulica Legionów w Tarnowskich GórachOceń: Plac Żwirki i Wigury w Tarnowskich Górach