Repty Śląskie

---

Nazwa

Według badań toponomastycznych, nazwa Repty może pochodzić od staropolskiego czasownika reptać, który oznacza ‘szemrać’ lub ‘szumieć’. Istnieje przypuszczenie, że ma to związek z rzeką Dramą, która przepływa przez te tereny. Z drugiej strony, pojawia się też teoria, że nazwa Repty jest związana z rodem właścicieli, którzy nosili tę samą nazwę, co sugerowałoby rodowe pochodzenie.

Warto zauważyć, że Johann Knie w swoim wykazie miejscowości Śląska z 1830 roku wymienia zarówno polskie, jak i niemieckie formy nazw związanych z tą miejscowością. Dla wsi Stare Repty podał ona formę niemiecką Alt-Repten, a dla kolonii Nowe Repty – Neu-Repten.

Historia

Stare Repty

Stare Repty, znane również jako Alt Repten, to historyczna wieś, która powstała w średniowieczu i stanowi najstarszą część dzisiejszych Tarnowskich Gór. Po raz pierwszy miejscowość została wspomniana w bulli papieża Innocentego III, datowanej na 12 sierpnia 1201 roku. Wówczas Stare Repty były własnością klasztoru norbertanów z Wrocławia.

Parafia repecka, pod patronatem św. Mikołaja, obejmowała obszar dzisiejszego miasta Tarnowskie Góry. Pierwszym kapłanem, którego imię zostało zapisane w dokumentach, był Witoslaus, wymieniony w spisie parafii dekanatu sławkowskiego w diecezji krakowskiej w 1326 roku.

Na przełomie XV i XVI wieku wieś przeszła w ręce rodziny Wrochemów. Natomiast na początku XVII wieku, dziedzicem Rept został Jerzy Ibram z Suchej, który pełnił funkcję sędziego ziemskiego w państwie bytomskim. W połowie XVIII wieku na wschód od osady powstały Nowe Repty.

W 1824 roku majątek przeszedł w ręce rodziny Henckel von Donnersmarck, której przedstawiciele byli kolejno właścicielami: Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck (1824–1848), Guido Henckel von Donnersmarck (1848–1916) oraz Kraft Henckel von Donnersmarck (1916–1945). Po plebiscycie w 1922 roku, Repty zostały przyłączone do Polski.

W latach 1945–1954 Repty były siedzibą gminy Repty Stare.

Nowe Repty

Nowe Repty, czyli Neu Repten, początkowo były kolonią Starych Rept. Ich założenie miało miejsce w 1748 roku, tuż po tym, jak Śląsk przeszedł pod panowanie Prus. Przez wiele lat, aż do początku XX wieku, Nowe Repty funkcjonowały jako osobna wieś oraz gmina.

Około roku 1925 na wschód od miejscowości rozpoczęła działalność kopalnia „Segiet”. Po plebiscycie w 1922 roku również Nowe Repty zostały przyłączone do Polski.

W okresie międzywojennym znajdowała się tutaj placówka Straży Granicznej I linii „Repty Nowe”.

W latach 1945–1954 Nowe Repty wchodziły w skład gminy Repty Stare. Obecnie umowną granicą między Starymi a Nowymi Reptami jest ulica Gliwicka, podczas gdy wcześniej granice gmin przebiegały polami na zachód od tej ulicy. W 1973 roku obie wsie zostały zintegrowane i włączone do Tarnowskich Gór.

Herb

Do 2015 roku, herb dzielnicy Repty Śląskie był szczególnie znaczący i rozpoznawalny.

(…) figura biskupa w białej albie, ze złotym ornatem, pastorałem i infułą, na niebieskim polu.

Zabytki

Zabytki w Reptach Śląskich pochodzą głównie z XIX wieku oraz pierwszej połowy XX wieku. Na liście cennych obiektów znajduje się Park Repecki oraz kościół świętego Mikołaja, które zostały wpisane do rejestru zabytków województwa śląskiego. Inne, istotne obiekty, takie jak zabytkowe budynki mieszkalne przy ulicach Gliwickiej, Witosa oraz Żeromskiego, są uwzględnione w gminnej ewidencji zabytków Tarnowskich Gór. Dodatkowo, w Starych Reptach można znaleźć także Źródełko Młodości, które cieszy się popularnością wśród mieszkańców i turystów.

Park w Reptach

W północno-zachodniej części dzielnicy znajduje się zespół przyrodniczo-krajobrazowy, znany jako „Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”. Jest to obszar, który obejmuje głównie Park Repecki, zarejestrowany jako zabytek (nr rej. A/660/66 z 30 grudnia 1966 roku). Na terenie parku znajduje się Sztolnia Czarnego Pstrąga, czyli fragment Głębokiej Sztolni „Fryderyk”, który jest udostępniony dla zwiedzających. Obszar ten sytuuje się również w pobliżu Górnośląskiego Centrum Rehabilitacji „Repty” oraz Salezjańskiego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, a także stadionu klubu TS Tarnowiczanka Stare Tarnowice oraz starożytnego amfiteatru.

Kościół św. Mikołaja

Na zachodnim skraju dzielnicy, tuż przy granicy z Ptakowicami, znajduje się kościół pw. św. Mikołaja, który został wzniesiony w latach 1867–1871. Zlokalizowany jest w miejscu, gdzie wcześniej stała XIII- lub XIV-wieczna świątynia. Ten zabytek również figuruje w rejestrze zabytków (nr rej. A/340/11 z 27 maja 2011 roku). Więcej informacji na temat tego obiektu można znaleźć w artykule, dostępnym pod linkiem Kościół św. Mikołaja w Tarnowskich Górach-Reptach Śląskich.

Transport

Transport drogowy

W Reptach Śląskich główną trasą jest ulica Gliwicka, będąca częścią drogi krajowej nr 78. To kluczowa arteria, która umożliwia szybki dostęp do różnych lokalizacji w regionie. W przebiegu tej drogi krzyżują się również drogi powiatowe klasy Z z powiatu tarnogórskiego, które prowadzą m.in. ku kolonii Segiet oraz do rezerwatu Segiet. Ulica Stefana Żeromskiego (droga nr 3305S) kieruje się na wschód, natomiast na zachód prowadzi ulica Wincentego Witosa (droga nr 3221S), z której odchodzi ulica Repecka (droga nr 3306S). Ta ostatnia łączy Repty z Starymi Tarnowicami, co sprzyja komunikacji i mobilności mieszkańców.

Komunikacja miejska

Publiczny transport zbiorowy w dzielnicy zapewnia przewozy autobusowe, które są zarządzane przez Zarząd Transportu Metropolitalnego od 1 stycznia 2019 roku. Na terenie Rept Śląskich zlokalizowane są przystanki, takie jak Repty Śląskie Długa oraz Repty Śląskie Skowronków, usytuowane w pobliżu ul. Gliwickiej. Dodatkowo, znajdują się przystanki przy ul. Stanisława Staszica, ul. Myśliwskiej i ul. Repeckiej, co ułatwia dostępność różnych usług i instytucji.

W obrębie administracyjnym dzielnicy mieszczą się także przystanki Repty Śląskie Rezerwat Segiet, Repty Śląskie Piekarnia oraz Repty Śląskie Sztolnia, a także inne, takie jak Repty Śląskie Jaworowa nż i Repty Śląskie Witosa. Warto dodać, że Stare Tarnowice GCR również posiada dogodne połączenia, w tym przystanek, który obsługuje Górnośląskie Centrum Rehabilitacji.

Obecnie, na marzec 2024, przez Repty Śląskie przejeżdżają autobusy kursujące na różnych liniach. Należą do nich:

• M14 (Gliwice Centrum Przesiadkowe – Tarnowskie Góry Dworzec – Pyrzowice Port Lotniczy (Katowice Airport) – Siedliska Cargo),
• 83 (Tarnowskie Góry Dworzec – Rokitnica Pętla – Zabrze Goethego),
• 112 (Tarnowskie Góry Dworzec – Gliwice Centrum Przesiadkowe),
• 135 (Bytom Dworzec – Stare Tarnowice GCR),
• 289 (Tarnowskie Góry Dworzec – Repty Śląskie Witosa),
• 735 (Bytom Dworzec – Tarnowskie Góry Dworzec),
• 749 (Tarnowskie Góry Plac Zembali – Stare Tarnowice GCR),
• oraz linie 3, 142, 614 i 780, które dojeżdżają do przystanku Stare Tarnowice GCR.

Dodatkowo, w przeszłości planowano przedłużenie linii tramwajowej z Stolarzowic przez Repty do Tarnowskich Gór, jednak te inicjatywy nie znalazły realizacji.

Sport

W Reptach Śląskich funkcjonuje aktywnie klub piłkarski, który ma na swoim koncie wiele osiągnięć. LKS Zgoda Repty Śląskie mieści się przy ulicy Stanisława Staszica 83, co stanowi jego centralną lokalizację.

W sezonie 2019/2020 drużyna z powodzeniem brała udział w rozgrywkach śląskiej B-klasy, gdzie rywalizowała w grupie Bytom II. Ekipa ta angażuje się w rozwój sportowy młodzieży, a także w integrację lokalnej społeczności poprzez zasady fair play i sportowego ducha rywalizacji.

Ludzie urodzeni w miejscowości

W Reptach, w roku 1911, przyszedł na świat Bernard Drzyzga. Był on oficerem Wojska Polskiego, a także aktywnym członkiem Armii Krajowej oraz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

---

Oceń: Repty Śląskie

---