Piaseczna, znana również jako Piassetzna w języku niemieckim, to miejscowość, która jest częścią większego organizmu miejskiego, jakim są Tarnowskie Góry.
Osiedle to obejmuje w znacznym stopniu teren dzielnicy Strzybnica, a jego centralna część, która historycznie pełniła funkcję wsi, ulokowana jest w rejonie ulic takich jak Kombatantów, Proletariacka, Sudecka, Pułaskiego, Jagiellońska oraz początkowe odcinki ulicy Kościelnej.
Na obszarze Piasecznej rozwija się kilka kolonii, co świadczy o jej historycznym znaczeniu i rozwoju w przeszłych latach.
Wśród istotnych obiektów znajdujących się w tej miejscowości można wymienić budynek dawnego Urzędu Miasta Strzybnica, który obecnie pełni funkcję przedszkola, a także gmach dawnego Urzędu Hutniczego, które są świadectwem historycznych przemian w tej części Tarnowskich Gór.
Kolonie Piasecznej
Na terenie Piasecznej wyróżniają się pięć kolonii, które mają swoje unikatowe cechy i lokalizacje:
- Kolonia Piaseczna Wielka (znana także jako Kolonia Wielka, niem. Gr. Kolonie, wcześniej Col. Friedrichshütte) – znajduje się pomiędzy Piaseczną a Strzybnicą, wzdłuż prawego brzegu Stoły. Dawniej granice tej kolonii wytyczały ulice Bolesława Prusa, Piotra Ściegiennego, Husarska oraz wschodni, krótszy odcinek ul. Ludwika Solskiego i odpowiadający mu fragment ul. Kościelnej. W miarę upływu lat, kolonia ta rozwinęła się w stronę zachodnią, obejmując nowe ulice takie jak Mieczysława Karłowicza, Witolda Rowickiego, Igora Strawińskiego oraz część ul. Ludwika Solskiego. Na północ od Wielkiej Kolonii ul. Górna oddziela ją od Strzybnicy, natomiast ul. Karłowicza stanowi granicę z Kolonią Jezioro;
- Kolonia Piaseczna Mała (niem. Kl. Kolonie) – zlokalizowana jest daleko na wschodzie, wzdłuż prawego brzegu Stoły, w okolicy skrzyżowania ul. Grzybowej z ul. Artura Zawiszy. Domy położone na lewym brzegu Stoły przynależą już do Rybnej;
- Kolonia Jezioro (niem. Teichkolonie) – ta kolonia usytuowana jest na północ od Piasecznej, wokół dawnego stawu, na obu brzegach rzeki Stoły. Pierwotnie obejmowała tereny przy dzisiejszych ulicach Pionierskiej oraz Józefa Ignacego Kraszewskiego. Współczesna granica kolonii rozszerzyła się na południowy wschód w kierunku Kolonii Wielkiej, obejmując ulice Grabową, Dębową, Kossaka, Bronisława Hagera oraz zachodnią część ul. Solskiego;
- Pustki (niem. Pustki) – to historyczna leśniczówka, która znajduje się na końcu obecnej ulicy Pustki-Leśnictwo.
Pomiędzy Kolonią Piaseczną Małą a Kolonią Rybna, zlokalizowaną na zachód, rozciągają się ulice Grzybowa, Komuny Paryskiej, Zagórska oraz Ks. Prałata E. Płonki.
Historia
Na terenie Piasecznej można odnaleźć ślady osadnictwa sięgające młodszej epoki kamiennej, znanej jako neolit. Badania archeologiczne przeprowadzone w latach 20. i 30. XX wieku odkryły liczne fragmenty ceramiki z odciskami sznura, które potwierdzają rozwój osady w okresie kultury ceramiki sznurowej.
Najstarsza wzmianka o Piasecznej datuje się na 1415 rok. Wioska, w swoich początkach, należała do parafii w Reptach, a później została przypisana do parafii Stare Tarnowice. W 1736 roku obszar ten został uwzględniony na mapie księstwa opolskiego, sporządzonej przez Iohannesa Wolfganga Wielanda, co stanowi ważny krok w historii Piasecznej.
Znaczącym wydarzeniem w historii miejsca była budowa w 1786 roku huty srebra i ołowiu „Fryderyk”, zrealizowana z inicjatywy hrabiego Fryderyka Wilhelma von Redena. Kuźnica, istniejąca od XV wieku, należąca między innymi do Donnersmarcków, została przekształcona w hutę w niezwykle krótkim czasie. Huta stała się fundamentem nowej miejscowości – Strzybnicy.
Rok 1921 przyniósł plebiscyt na Górnym Śląsku, w którym mieszkańcy oddali 552 głosy na Polskę oraz 452 na Niemców. W 1924 roku, teren dworski Strzybnica, w tym huta i związana z nią kolonia, został włączony do gminy wiejskiej Piaseczna.
Do 1928 roku w Piasecznej funkcjonowała placówka straży granicznej. W wyniku reorganizacji, została ona połączona z placówką „Rybna”, co doprowadziło do powstania Placówki Straży Granicznej I linii „Strzybnica”.
Kiedy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa, na terenie Piasecznej miało miejsce tragiczne wydarzenie, w wyniku którego 13 osób zostało zamordowanych przez oddział niemiecki, a ich ciała zostały je zakopane w lesie. Po wojnie, ciała zamordowanych ekshumowano i pochowano na cmentarzu w Kolonii Rybnej.
W 1945 roku gmina Piaseczna została powiększona o gminę Rybna, a rok później siedziba władz gminy przeniosła się do Strzybnicy, co zaowocowało zmianą nazwy na gmina Strzybnica. W 1954 roku zorganizowano wspólną gromadę Piaseczna i Strzybnica, natomiast Rybna z Opatowicami utworzyła gromadę Rybna.
W latach 1958–1966 Piaseczna była częścią osiedla, a w latach 1967–75 stanowiła dzielnicę miasta Strzybnica. Ostatecznie, 22 maja 1975 roku, zarówno Piaseczna, jak i Strzybnica zostały włączone do granic Tarnowskich Gór. Od 1975 do 1998 roku Piaseczna przynależała administracyjnie do województwa katowickiego.
Zabytki
Na obszarze Piasecznej można dostrzec dwa wyjątkowe obiekty, które mają zaszczyt być wpisane do rejestru zabytków. Są to:
- kaplica Matki Bożej Bolesnej, wzniesiona w 1756 roku, ulokowana w centralnej części dawnej wsi Piaseczna, na skrzyżowaniu ulic Sudeckiej, Kombatantów, Kościelnej oraz Generała Pułaskiego (nr rej. A/998/69 z 18 lutego 1969),
- budynek przedwojennej szkoły katolickiej, pochodzący z 1890 roku, zlokalizowany przy ul. Proletariackiej 8 (nr rej. A/319/10 z 2 listopada 2011).
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Repecko | Repty Śląskie | Piekary Rudne | Rybna (Tarnowskie Góry) | Bobrowniki (Tarnowskie Góry) | Karłuszowiec | Lasowice (Tarnowskie Góry) | Lyszcze | Opatowice (Tarnowskie Góry) | Śródmieście-Centrum | Bobrowniki Śląskie-Piekary Rudne | Stare Tarnowice | Stare Repty | Czarna Huta (Tarnowskie Góry) | Sowice | Pniowiec | Osada Jana | TłuczykątOceń: Piaseczna (Tarnowskie Góry)