Czarna Huta, znana niegdyś pod niemiecką nazwą Hugohütte, jest interesującą częścią Tarnowskich Gór. Ten obszar miasta usytuowany jest w dzielnicy Sowice, co czyni go fascynującym miejscem zarówno do zamieszkania, jak i do odwiedzenia.
Czarna Huta stanowi ważny element historyczny regionu, a jej lokalizacja dodaje uroku oraz znaczenia tej części Tarnowskich Gór.
Historia
Historia Czarnej Huty jest ściśle związana z rozwojem miejsca jako ośrodka hutnictwa na ziemi tarnogórskiej. Zgodnie z relacją kronikarza Jana Nowaka, już w XVI wieku na terenie pomiędzy dwiema wsiami, Lasowicami i Sowicami, prowadzono działalność górniczą. W tym okresie wytapiano rudę srebra w tzw. „Hucie sowickiej”, czego dowodem są wpisy w kontrolnych księgach górniczych datowanych na 1533, 1575 i 1588, odnoszące się do „huty Rachwałta i Kaya” znajdującej się „nad potokiem sowickim”. Kiedy w XVII wieku doszło do kryzysu w górnictwie kruszcowym, huta ta została przekształcona w niewielką warzelnię ałunu oraz witriolu, a także produkowano tu czerwoną farbę.
Pierwsze zabudowania drewniane, służące hutnikom z „Huty sowickiej”, prawdopodobnie powstały już w XVI wieku, lecz osadnictwo o nazwie Schwartzehütte pojawia się na mapach dopiero w 1736 roku na mapie Principatus Silesiae Oppoliensis. W 1842 roku, z inicjatywy Hugona I Henckel von Donnersmarcka, na gruntach pomiędzy Sowicami a Lasowicami powstała huta żelaza nazwana Hugohütte, która funkcjonowała przez około dwadzieścia lat. W okresie tym Czarna Huta zaczęła przekształcać się w większą osadę o masterplanie wielodrożnicy.
Rok 1875 przyniósł założenie szkoły elementarnej w Czarnej Hucie, która pierwotnie mieściła się przy ulicy 22 Stycznia, a jej działalność trwała do momentu powstania nowej szkoły w pobliskich Sowicach w 1938 roku. W latach 70. XIX wieku, dzięki inicjatywy dr. Paula Wossidlo, dyrektora Królewskiego Gimnazjum Realnego w Tarnowskich Górach, na stawie rzeki Stole powstała publiczna pływalnia, która w 1927 roku została przebudowana i rozbudowana.
W 1892 roku huta została zastąpiona przez fabrykę celulozy i papieru, która przerabiała drewno pozyskiwane z pobliskich lasów. Zakład ten działał do początku I wojny światowej. Po zakończeniu wojny w budynkach fabrycznych zorganizowano oddział gięcia rur Zakładów Budowy Rur oraz fabrykę chemiczną, która przemieniła się później w Zakłady Chemiczne „Tarnowskie Góry”.
Pod względem przynależności do Kościoła katolickiego, Czarna Huta początkowo podlegała parafii w Tarnowicach Starych. Na początku lat dwudziestych XX wieku Czarna Huta, Sowice oraz Lasowice, odłączyły się od tej parafii, tworząc wspólną gminę kościelną korzystającą z kościoła św. Jana w Tarnowskich Górach. Od 1945 roku Czarna Huta znajduje się w granicach parafii Matki Boskiej Częstochowskiej w Sowicach.
Pod względem administracyjnym na początku, Czarna Huta przynależała do gminy Lasowice (niem. Lassowitz), a w okresie dwudziestolecia międzywojennego stała się częścią gminy Sowice. Po zakończeniu II wojny światowej, od 1 grudnia 1945 roku, miejscowość została przyłączona do Tarnowskich Gór.
Nazwa
Nazwa Czarnej Huty jest ściśle związana z jej topograficznym charakterem. Wywodzi się od dawnego wyglądu budynków, które były brudne i okopcone wskutek intensywnej działalności hutniczej w tym regionie. Warto zauważyć, że w przeszłości miejscowość ta nosiła także niemiecką nazwę „Hugohütte”, która była używana w urzędowych dokumentach.
Nazwa ta odnosi się bezpośrednio do huty żelaza „Hugohütte”, która funkcjonowała od 1842 roku aż do końca XIX wieku. Huta była znana jako Huta Hugo, a jej działalność miała kluczowe znaczenie dla rozwoju przemysłu w tym obszarze.
Zabytki
Czarna Huta to miejsce o bogatej historii, w którym znajdują się liczne obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków Tarnowskich Gór.
Do najważniejszych z nich można zaliczyć:
- budynki mieszkalne z końca XIX wieku oraz początku XX wieku, zlokalizowane przy ul. Bocznej 5, 6 i 7, ul. Czarnohuckiej 5, 7 i 18, ul. Wyzwolenia 13 oraz ul. 22 Stycznia 1,
- zespół dwóch lokomotywowni oraz dwóch wież ciśnień, a także nieukończony polski schron polowy piechoty z 1939 roku, usytuowany w rejonie ul. Fabrycznej,
- krzyż przydrożny z 1893 roku, znajdujący się u zbiegu ul. Czarnohuckiej i ul. 22 Stycznia.
Komunikacja
Główna arteria komunikacyjna Czarnej Huty, znana jako ul. Czarnohucka, przebiega w kierunku południowym i tworzy bazę dla osadniczej struktury tej miejscowości. Ulica ta należy do drogi powiatowej klasy Z nr 3290 S, która kierując się w stronę Śródmieścia-Centrum, kontynuuje swoje istnienie jako ul. Henryka Sienkiewicza. Z drugiej strony, w kierunku Sowic oraz Strzybnicy, droga skręca na północ, a potem na zachód, prowadząc do ul. Grzybowej.
Dodatkowo, Czarna Huta ma dogodne połączenie z Sowicami poprzez ul. Juliusza Słowackiego, która jest drogą powiatową klasy L nr 3296 S, oraz ul. Kolejową, będącą gminną drogą klasy D nr 270 089 S, biegnącą na zachód. Natomiast w kierunku Lasowic znajduje się ul. Fabryczna, która prowadzi na wschód i jest gminną drogą klasy L nr 270 045 S.
Komunikację publiczną w tym obszarze organizuje Zarząd Transportu Metropolitalnego, który zapewnia transport autobusowy na kilku liniach, w tym 174, 189, 671, 736 oraz 746. Autobusy zatrzymują się na przystankach Sowice Czarna Huta oraz Sowice Elektrocarbon, co umożliwia mieszkańcom i odwiedzającym łatwe poruszanie się po regionie.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Stare Repty | Stare Tarnowice | Bobrowniki Śląskie-Piekary Rudne | Piaseczna (Tarnowskie Góry) | Repecko | Repty Śląskie | Piekary Rudne | Rybna (Tarnowskie Góry) | Bobrowniki (Tarnowskie Góry) | Karłuszowiec | Sowice | Pniowiec | Osada Jana | Tłuczykąt | Śródmieście-Centrum | Opatowice (Tarnowskie Góry) | Lyszcze | Lasowice (Tarnowskie Góry)Oceń: Czarna Huta (Tarnowskie Góry)