Ulica Henryka Sienkiewicza w Tarnowskich Górach

---

Przebieg

Ulica Henryka Sienkiewicza w Tarnowskich Górach rozciąga się od Rondzie ppłk. pil. inż. Karola Gustawa Ranoszka, gzie kieruje się na północ. Na swojej trasie krzyżuje się z innymi ważnymi drogami powiatowymi, takimi jak ulica Powstańców Śląskich oraz ulica Jana Styczyńskiego, a także z ulicą Tadeusza Kościuszki.

Na granicy dzielnic Śródmieście-Centrum oraz Sowice ulica przebiega pod wiaduktem kolejowym należącym do linii nr 144. Sienkiewicza kończy swój bieg na skrzyżowaniu z ulicą Fabryczną w Sowicach, gdzie kontynuowana jest przez ulicę Czarnohucką.

Warto zauważyć, że ulica Sienkiewicza na odcinku od ronda Ranoszka aż do skrzyżowania z ulicami Styczyńskiego i Powstańców Śląskich oferuje cztery pasy ruchu, z czego dwa są przeznaczone do jazdy w kierunku północnym, a dwa w południowym.

Historia

Odkrywanie historii ulicy Sienkiewicza w Tarnowskich Górach rozpoczęło się po zakończeniu wojny francusko-pruskiej (1870-1871). Wówczas to miasto zainicjowało proces wytyczania nowych ulic, wzdłuż których wznoszono eleganckie wille oraz kamienice, które charakteryzowały się wysokim standardem, jak na tamte czasy. Celem tych działań była chęć zapewnienia zakwaterowania dla powracających wojskowych. Jedna z utworzonych ulic nosiła nazwisko pisarza, a do 1925 roku oraz w latach 1939-1945 była znana jako Hugostraße, oddając hołd hrabiemu Hugonowi I Hencklowi von Donnersmarck, założycielowi huty w pobliskich Sowicach.

Jednym z pierwszych obiektów, które zostały stawiane przy tej ulicy, była siedziba starostwa, która powstała w 1873 roku i odpowiadała powiatowi tarnogórskiemu (niem. Kreis Tarnowitz). W 1975 roku budynek został przekształcony w siedzibę Urzędu Miejskiego w Tarnowskich Górach.

Historia Hugostraße wiąże się również z jej modernizacją – została wybrukowana w latach 1898-1912. W okresie między 1871 a 1905 rokiem, ulica była miejscem, gdzie znajdowała się jedna z miejskich rogatek.

W 1907 roku powstała urzędnicza spółdzielnia mieszkaniowa (Beamtenwohnungs- und Sparverein), która przy wsparciu funduszy państwowych zrealizowała projekty budowlane, m.in. przy ulicy Sienkiewicza oraz przy obecnych ulicach Nakielskiej, Kościuszki oraz Powstańców Śląskich. Warto dodać, że zbudowano tam 153 mieszkania.

Przed wybuchem I wojny światowej, ulica została przedłużona poza warszawskie skrzyżowanie Hugostraße z Lukaschikstraße oraz Georgstraße, w pobliżu Parku Strzeleckiego, który służył bractwu kurkowemu, oraz zabudowana budynkami przeznaczonymi dla urzędników.

W okresie międzywojennym w obrębie zbiegu ulic Sienkiewicza oraz Bohaterów Monte Cassino stał krzyż, który upamiętniał cmentarz, na którym spoczywali ci, którzy w latach 1813-1814 byli ofiarami zarazy, towarzysząc armii Napoleona. Żołnierze rosyjscy oraz pruscy byli tam pochowani.

Podczas II wojny światowej (1939-1945) niemieckie siły okupacyjne zmieniły nazwę ulicy na General-Hülsen-Strasse. Warto zaznaczyć, że 13 lipca 2016 i 30 lipca 2017 roku przez ulicę Sienkiewicza prowadziła trasa wyścigu kolarskiego Tour de Pologne.

Na początku lutego 2021 roku miały miejsce zmiany w organizacji ruchu; skrzyżowanie ulicy Sienkiewicza z ulicami Powstańców Śląskich i Styczyńskiego zostało zamknięte z uwagi na budowę ronda. Przystanek autobusowy, który dotychczas znajdował się przy ul. Sienkiewicza, został przeniesiony na ul. Bohaterów Monte Cassino.

Budynki

Ulica Henryka Sienkiewicza to miejsce, gdzie można odnaleźć szereg budynków użyteczności publicznej, wśród których znajdują się również obiekty o statusie zabytkowym, wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków. Oto wybrane z nich:

• willa Leschnitzera, ul. Sienkiewicza 1 – to zabytkowy budynek w stylu baroku francuskiego, którego projekt wykonał Louis Ehrlich. Został wybudowany w 1874 roku na terenie tartaku Simona Leschnitzera. Charakteryzuje się boniowanym parterem, a piętro ozdobione jest korynckimi pilastrami i kolumienkami. Z dachem mansardowym. Po wielokrotnych zmianach właścicieli, obecnie znajdują się tu apteka, kancelarie radców prawnych, a także biuro poselskie,
• Budynek Urzędu Miejskiego, ul. Sienkiewicza 2 – wzniesiony w stylu neorenesansowym z cegły klinkierowej, zwieńczony kamienną balustradą, zbudowany według projektu Heintzego. Budowa rozpoczęła się w 1875 roku, a obiekt oddano do użytku 1 kwietnia 1877 roku jako siedzibę starostwa tarnogórskiego aż do 1975 roku,
• budynek z 1876 roku, ul. Sienkiewicza 3 – postawiony na zlecenie Simona Leschnitzera, pełnił funkcję administracji tartaku. Aktualnie znajduje się tu agencja PZU,
• neobarokowa kamienica z 1905 roku przy ul. Sienkiewicza 4, zaprojektowana przez Hugona Streckera. Fasadę zdobią przedstawienia narzędzi murarskich, takich jak cyrkiel i węgielnica, będące jednocześnie symbolami wolnomularskimi, do jakiej Strecker należał. W 1909 roku w obrębie tej zabudowy założono fabrykę wyrobów metalowych braci Strancik, która została znacjonalizowana w 1946 roku,
• ul. Sienkiewicza 5 – wczesnomodernistyczna willa stolarza Karla Müllera z 1910 roku, z wypukłą rzeźbą atlety siedzącego z piłą na tle liści irysa. Obecnie mieszka tu Przedszkole Publiczne nr 4,
• ul. Sienkiewicza 6 – powstały w 1927 roku budynek szkoły o formie pałacu, przed którym znajduje się portyk z trzema filarami. Początkowo pełnił rolę Prywatnej Średniej Szkoły Męskiej i Żeńskiej mniejszości niemieckiej, obecnie znajduje się w nim Wieloprofilowy Zespół Szkół, Technikum nr 5 oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 5, a także Centrum Kształcenia Ustawicznego i Wydział Nauk Społecznych Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu,
• ul. Sienkiewicza 8 – obecnie Młodzieżowy Dom Kultury, przed II wojną światową ewangelicki dom parafialny, zbudowany w latach 1889-1890 i rozbudowany w 1901 roku.
• kamienice i wille z końca XIX oraz początku XX wieku pod numerami: 7, 10, 11, 12, 13, 15, 18, 20, 22, 24, 26, 28, 30, 32, 34, 35, 36, 41, 43, 45.
• budynek nastawni TGA7.

Warto także zaznaczyć, że na liście zabytków nie znajdują się między innymi:

• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, ul. Sienkiewicza 16 – budynek z lat 60. XX wieku, wybudowany na terenie dawniej należącym do strzeleckiego bractwa kurkowego. Początkowo mieścił internat dla uczniów szkoły przysposabiającej do zawodów w przemyśle (znany jako „Dom Młodego Robotnika”), a następnie przedszkole oraz Dom Kultury Zakładów Aparatury Chemicznej „Chemet”,
• budynek szkoły – ZSTiO „Mechanik”, ul. Sienkiewicza 23 – ZSTiO „Mechanik”,
• Chemet S.A. Zakłady Aparatury Chemicznej, ul. Sienkiewicza 47,
• Dom dla Bezdomnych Mężczyzn, ul. Sienkiewicza 48.

Komunikacja

Na przestrzeni do grudnia 2022 roku, ulica Sienkiewicza w Tarnowskich Górach jest obsługiwana przez różne linie autobusowe, które są organizowane przez Zarząd Transportu Metropolitalnego. W szczególności, można wyróżnić następujące linie:

• 174 (Bobrowniki Śląskie – Sowice Czarna Huta),
• 189 (Tarnowskie Góry Dworzec – Strzybnica Kościelna),
• 671 i 736 (Tarnowskie Góry Dworzec – Pniowiec Pętla),
• 744 (Tarnowskie Góry Dworzec – Tarnowskie Góry Towarowa – Tarnowskie Góry Dworzec),
• 746 (Tarnowskie Góry Dworzec – Sowice Czarna Huta).

Wzdłuż tej ulicy znajduje się także przystanek autobusowy o nazwie Tarnowskie Góry Sienkiewicza, który jednak nie jest obsługiwany przez autobusy linii 744.

Mieszkalnictwo

Na podstawie dostępnych informacji z Urzędu Stanu Cywilnego, na dzień 31 grudnia 2022 roku, przy ulicy Sienkiewicza w Tarnowskich Górach zameldowanych na pobyt stały było 342 mieszkańców.

---

Oceń: Ulica Henryka Sienkiewicza w Tarnowskich Górach

---