Dom Petrascha to zabytkowa kamienica o niezwykłym znaczeniu historycznym, która ma swoje korzenie w XVI wieku. Obiekt ten, widniejący w gminnej ewidencji zabytków, jest świadkiem wielu zmian architektonicznych, które miały miejsce w XVIII i XIX wieku. Jego historia jest pełna tajemnic i dodatkowych wątków, które przyciągają uwagę miłośników zabytków oraz turystów.
Znajduje się on pod numerem 2 w malowniczym Rynku w Tarnowskich Górach, co czyni go istotnym punktem na mapie tego urokliwego miasteczka. Lokalizacja sprawia, że dom ten jest wyjątkowym miejscem do odkrywania historii regionu oraz architektury minionych wieków.
Historia
Mieszczański dom zlokalizowany w południowej części tarnogórskiego rynku, tuż obok siedziby starostów ziemi bytomskiej, znany jako Dom Sedlaczka, został zbudowany w XVI wieku. W 1670 roku, obiekt należał do Balcera Taubego i wtedy to gościł część dworu cesarzowej Eleonory Gonzagi. Celem wizyty były przygotowania do ślubu jej córki Eleonory Marii z królem Polski, Michałem Korybutem Wiśniowieckim. W celu przyjęcia elektora saskiego Augusta i jego dworu, w 1697 roku budynek przeszedł gruntowną przebudowę, na którą złożono się wybijające przejścia do starostwa i do pobliskiego domu, znanego jako Dom Wieprzowskiego, a także do urzędu górniczego, który obecnie nie istnieje i znajdował się w rejonie współczesnego ratusza.
W październiku 1706 roku budynek przeszedł w ręce Jan Taubego, poborcy cła, który sprzedał go za 400 talarów Bernardowi Ferdynandowi Petraschowi. To od nazwiska tego właściciela wywodzi się powszechnie używana nazwa domu. Bernard Petrasch, w tamtym czasie cesarski mistrz pocztowy, był jednym z najbardziej zamożnych obywateli Tarnowskich Gór oraz znanym dobroczyńcą parafii katolickiej. W 1713 roku zainicjował powstanie pierwszej tarnogórskiej księgarni. Dwa lata później był już radnym miejskim, a w latach 1720-1735 sprawował urząd burmistrza. W źródłach historycznych wzmiankowany był także jako górmistrz oraz cesarsko-królewski decymator, a zmarł 16 kwietnia 1737 roku.
Pożar w 1746 roku strawił budynek, który w tym czasie znajdował się w posiadaniu spadkobierców Petrascha, a jego wartość określono na 700 talarów. W 1765 roku odbudowany dom wyraźnie przeszedł w ręce syna Bernarda, Antona. Następnym właścicielem był kasjer, a później burmistrz Leopold Kalischek, który posiadał go od 1807 do 1822 roku, a także był mężem Antonii Barbary Petrasch, córki Antona. Po śmierci Leopolda, jego żona dłuższy czas figurowała w katastrach jako właścicielka nieruchomości. Około 1830 roku Dom Petrascha przeszedł w ręce Jacoba Kremskiego, który prowadził handel płótnami.
W latach 1843 i 1857 wykonano stosunkowo dokładne opisy budynku, który wówczas miał dwie kondygnacje, mierzył 14,5 m szerokości i 17 m długości, był murowany z cegły, a jego dach pokryty był gontem. W latach 60. XIX wieku, dom nabył od spadkobierców Kremskiego handlarz drewnem Jacob Feig. Zdecydował on o zburzeniu istniejącego obiektu do poziomu piwnic i wybudowaniu nowej kamienicy, która w prawie niezmienionym stanie przetrwała do dnia dzisiejszego. Prace budowlane oraz projekt realizowane były przez Constantina von Koschützkiego, czołowego mistrza murarskiego tamtych czasów, który w marcu 1865 roku także sporządził plan rozbudowy wschodniej oficyny budynku. Od tego czasu, nowa kamienica składała się z trzech kondygnacji, płaskiego dachu i dwóch dwukondygnacyjnych oficyn, a jej elewacja była zaprojektowana w prostym, klasycznym stylu z sześcioma osiami.
Pod koniec XIX wieku budynek przeszedł w ręce Johanny Fischer, wdowy po Salomonie. Zleciła ona w 1887 roku przebudowę parteru oraz rozbudowę wschodniej oficyny budynku. W początkach XX wieku w parterowej części kamienicy funkcjonowały sklep z konfekcją i sklep obuwniczy, a także cukiernia i kawiarnia Ernsta Tautza. Rodzinny interes prowadził wówczas Emanuel Fischer, który był aktywnym członkiem Kolegium Reprezentantów Gminy Synagogalnej. Po jego śmierci, około 1919 roku, budynek stał się własnością Siegfrieda Kamma.
Dzięki licznym przebudowom na przestrzeni wieków, z XVI-wiecznego budynku zachowały się jedynie piwnice z kolebkowym sklepieniem. Z kolei XI epoki XIX wieku kamienica, w pierwotnym kształcie, zachowały elewacje obu pięter i poddasza, podczas gdy parter przeszedł wielokrotne zmiany. Obecnie, w parterowej części budynku mieści się pizzeria „Sapori Divini” oraz fragment restauracji „Sedlaczek”, a na piętrach znajdują się mieszkania.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Dom Sedlaczka w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 10-10a w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 14 w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 8-9 w Tarnowskich Górach | Kamienica przy ulicy Krakowskiej 16 w Tarnowskich Górach | Dom Wieprzowskiego w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 17 w Tarnowskich Górach (budynek południowy) | Kamienica przy Rynku 17 w Tarnowskich Górach (budynek północny) | Kamienica przy Rynku 13 w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 16 w Tarnowskich Górach | Dom Padiery w Tarnowskich Górach | Dom Florczaka w Tarnowskich Górach | Dom Cochlera w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 15 w Tarnowskich Górach | Kamienica przy ul. Jana Bondkowskiego 1 w Tarnowskich Górach | Dom Gwarka w Tarnowskich Górach | Kamienice podcieniowe w Tarnowskich Górach | Kamienica przy ulicy Krakowskiej 12 w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 18 w Tarnowskich GórachOceń: Dom Petrascha w Tarnowskich Górach