Kamienica przy Rynku 8-9 w Tarnowskich Górach

---

Historia

W północno-wschodnim narożu tarnogórskiego rynku, wzniesione pierwsze zabudowania datowane są na lata 70. XVI wieku, co zbiegło się z dynamicznym rozwojem górniczego miasta. Z roku 1765 pochodzi pierwszy znany kataster, który dokumentuje wartość budynków na działkach o obecnych numerach 8 i 9. Wówczas zabudowania pod adresem 8 były wyceniane na 360 talarów, natomiast te pod numerem 9 na 100 talarów.

Właścicielem kamienicy przy Rynku 8 był w 1765 roku Jacob Zienbeck. następnie w latach 1789–1832, obiekt przeszedł na własność Johanna Christiana Gottlieba Geisslera, pochodzącego z okolic Złotoryi. Geissler pełnił w Tarnowskich Górach funkcję radnego oraz zajmował się sprawami górnictwa jako szychmistrz i kasjer w Królewskiej Kopalni Fryderyk. Dodatkowo był członkiem lokalnych stowarzyszeń, m.in. loży masońskiej „Silberfels” oraz Bractwa Strzeleckiego. Wartość jego majątku w 1800 roku wynosiła już 800 talarów.

W dalszym okresie posesja była krótko w rękach nadsztygara Christiana Heyma oraz rachmistrza Carla Lobego, by pod koniec lat 60. XIX wieku stać się własnością Augusta Markefki. Na początku lat 80. tego stulecia, a możliwe że jeszcze wcześniej, zabudowania pod numerem 8 należały do kupca Thomasa Kapsy, który przybył z Mysłowic.

Z kolei dom przy Rynku 9, w latach 1800–1832, był własnością pani Drescher o wartości 600 talarów. W 1834 roku, kamienica przeszła w ręce Jacoba Feiga. W latach 60. XIX wieku jej właścicielem był Carl Wallitzka, a spis mieszkańców z 1872 roku wymienia Ignatza Jaschkego jako głównego lokatora, co często świadczyło o jego prawie własności.

Na planie miasta z 1889 roku budynek 9 oraz sąsiednie zabudowania pod numerem 8 figurowały już jako własność Thomasa Kapsy. Wydarzenie istotne miało miejsce w 1881 roku, kiedy po śmierci Paula Markefki, właściciela pobliskiego domu przy Rynku 7 oraz ulicy Krakowskiej 2, cała wschodnia pierzeja rynku stała się własnością Kapsy, który do 1919 roku pełnił funkcję miejskiego radnego.

W latach 1902–1903 na zlecenie Kapsy, na miejscu zabudowy pod numerami 8 i 9 wzniesiono nową, monumentalną kamienicę, stającą się największym budynkiem przy tarnogórskim rynku. Autor tego projektu pozostaje nieznany, jednak Thomas Kapsa z żoną Marią miał czwórkę dzieci: Georga, Margaretę, Lucię oraz Engratię. Po jego zgonie w 1926 roku, majątek odziedziczyły dwie ostatnie córki.

W czasie między styczniem 1974 roku a 1 kwietnia 1978 roku, w parterze kamienicy działał sklep PTHM „Polmozbyt”, specjalizujący się w sprzedaży oraz serwisie sprzętu motoryzacyjnego. W przedsionku przed budynkiem stała rzeźba autorstwa Theodora Kalidego, XIX-wiecznego rzeźbiarza z Górnego Śląska, przedstawiająca trójkę dzieci karmiących kozła. Z czasem figura została usunięta jako uznawana za mało wartościową plastycznie i przeniesiona do Pałacu Kawalera w Świerklańcu.

W marcu 2022 roku, po inwazji Rosji na Ukrainę, w kamienicy uruchomiono punkt obsługi dla uchodźców, a także sklep elektroniczny.

Architektura

Kamienica, która znajduje się przy Rynku 8-9 w Tarnowskich Górach, jest czterokondygnacyjnym obiektem architektonicznym, charakteryzującym się stylem eklektycznym. Jej konstrukcja opiera się na nieregularnym planie, który składa się z dwóch nałożonych na siebie ukośnych prostokątów.

Cała bryła budynku wyróżnia się poprzez rozczłonkowanie, co nadaje jej unikalny charakter. W architekturze kamienicy możemy dostrzec różnorodne elementy, takie jak wykusze, sterczyny oraz efektowne szczyty. Dodatkowo, naroża tej interesującej budowli zdobią pseudowieżyczki, które niegdyś były wieńczone kopułastymi dachami. Niestety, te oryginalne detale architektoniczne nie przetrwały do dnia dzisiejszego.

---

Oceń: Kamienica przy Rynku 8-9 w Tarnowskich Górach

---