Kamienica zlokalizowana przy Rynku 10-10a w Tarnowskich Górach to zabytek o dużym znaczeniu historycznym, wpisany do gminnej ewidencji zabytków. Jej historia sięga prawdopodobnie lat 70. XIX wieku, co czyni ją interesującym obiektem zarówno dla miłośników architektury, jak i historii lokalnej.
Kamienica ta znajduje się na rogu ulic Strzeleckiej i Tylnej, a jej architektura oraz położenie przy ruchliwym rynku przyciągają uwagę mieszkańców oraz turystów odwiedzających Tarnowskie Góry.
Historia
„Na najstarszym planie z 1797 roku, który zachował się, ukazując śródmieście Tarnowskich Gór, zlokalizowany jest niewielki obiekt, który dziś idzie w parze z budynkami pod numerami 10 i 10a w rejonie Rynku oraz ul. Strzeleckiej. W czasach nam współczesnych, możemy odbierać ten historyczny budynek jako resztki po policyjnym odwachu (niem. Haupt-Wache). Zauważyć można, że na dalszych planach z lat 1805 i 1807 roku, za wartownią, dostrzegalne są konstrukcje mieszczące remizę strażacką z sikawką oraz dom wartownika.
Jak wskazuje katastr z 1843 roku, odwach był skromnym, parterowym obiektem. Jego konstrukcja została wzniesiona z cegły, a dach pokryty gontem, osiągając rozmiary 11,3 × 10 m. Oprócz tego drewniana remiza, oferująca miejsce dla sikawki, była znacznie przestronniejsza, mierząc 22 × 7,2 m. Warto zaznaczyć, iż z 1859 roku pochodzi projekt jej rozbudowy, którego autorem był Constantin von Koschützki, jednak plan ten nie doczekał się realizacji. Przeniesienie wozów strażackich do nowej remizy, która znajdowała się przy ul. Wajdy 1, miało miejsce w roku 1867.
W 1807 roku na wschód od odwachu, wachmistrz i rymarz Edmund (Erdmann) Corvin zrealizował budowę niewielkiego, parterowego domu. Późniejszym właścicielem tego obiektu został August Corvin. W latach sześćdziesiątych XIX wieku panem na tym gruncie był Leopold Joscht, który prowadził w nim działalność gastronomiczną, a dokładnie – oberżę.
Dokładna data i projektant kamienicy w jej obecnym kształcie pozostają nieznane, bowiem w miejskich aktach budowlanych nie zachowały się żadne dokumenty na ten temat. Z dostępnych planów wynika, że budowla musiała powstać najpóźniej w roku 1880. W latach 1909 oraz 1911, a także w czasie dwudziestolecia międzywojennego, właścicielem budynku był Josef Joscht (Józef Joszt), który był kupcem oraz zarządzał składem mąki, będąc synem Leopolda.
Po zakończeniu II wojny światowej, na parterze kamienicy przez wiele lat funkcjonował sklep ogrodniczy. Później, w latach 2011–2013, działała tam klubokawiarnia, a w latach 2013–2021 – restauracja. W październiku 2022 roku miasto zdecydowało się na sprzedaż kamienicy osobom prywatnym. W latach 2023–2024 przeprowadzono kompleksowy remont budynku, który zakończył się otwarciem nowej restauracji 4 Pory Dnia.
Architektura
Budynek ten został zaprojektowany na planie prostokąta i reprezentuje styl historyzmu. Jego konstrukcja obejmuje dwie kondygnacje oraz charakterystyczny dach mansardowy, który nadaje mu wyjątkowy wygląd.
Elewacja, która wychodzi na Rynek, ma cztery osie, co sprawia, że jest elegancka i proporcjonalna. Z kolei widok od strony ulicy Strzeleckiej prezentuje się bardziej rozbudowanym, siedmioosiowym układem, co zwiększa jego atrakcyjność architektoniczną.
Okna w budynku są przeważnie prostokątne, jednak zaskakuje obecność okien półkolistych na piętrze, które są zakończone łukiem, po stronie Rynku. Dodatkowo, w skrajnych osiach elewacji zachodniej znajdują się blendy, które wzbogacają ogólny wyraz estetyczny kamienicy.
Przypisy
- MartynaM. Urban, Restuaracja 4 Pory Dnia w Tarnowskich Górach już otwarta. Lokal oferuje 4 karty menu ZDJĘCIA [online], www.eska.pl, 06.04.2024 r. [dostęp 10.05.2024 r.]
- SZEN, ZAPOWIEDŹ: Otwierają klubokawiarnię w kamienicy przy Rynku 10 w Tarnowskich Górach [online], tarnowskiegory.naszemiasto.pl, 02.11.2023 r. [dostęp 05.09.2023 r.]
- JacekJ. Tarski, Tarnowskie Góry. Miasto dorzuca się do remontu zabytkowych kamienic przy Rynku. 107 tys. zł na elewację, stolarkę... [online], gwarek.com.pl, 06.06.2023 r. [dostęp 05.09.2023 r.]
- JarosławJ. Myśliwski, Tarnowskie Góry. Miasto sprzedało piękną kamienicę przy rynku [online], gwarek.com.pl, 08.10.2022 r. [dostęp 05.09.2023 r.]
- KrzysztofK. Szendzielorz, ZAPOWIEDŹ: W tarnogórskim klubie Rynek 10 wystąpi Kasia Grzesiek [online], tarnowskiegory.naszemiasto.pl, 06.02.2013 r. [dostęp 05.09.2023 r.]
- Gminna Ewidencja Zabytków
- Wojcik 2017, s. 123.
- Wojcik 2017, s. 58.
- Wojcik 2017, s. 18–19.
- Wojcik 2017, s. 16.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica przy Rynku 14 w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 8-9 w Tarnowskich Górach | Kamienica przy ulicy Krakowskiej 16 w Tarnowskich Górach | Dom Wieprzowskiego w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 17 w Tarnowskich Górach (budynek południowy) | Kamienica przy Rynku 17 w Tarnowskich Górach (budynek północny) | Kamienica przy Rynku 13 w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 16 w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 18 w Tarnowskich Górach | Kamienica przy ulicy Krakowskiej 12 w Tarnowskich Górach | Dom Sedlaczka w Tarnowskich Górach | Dom Petrascha w Tarnowskich Górach | Dom Padiery w Tarnowskich Górach | Dom Florczaka w Tarnowskich Górach | Dom Cochlera w Tarnowskich Górach | Kamienica przy Rynku 15 w Tarnowskich Górach | Kamienica przy ul. Jana Bondkowskiego 1 w Tarnowskich Górach | Dom Gwarka w Tarnowskich Górach | Kamienice podcieniowe w Tarnowskich GórachOceń: Kamienica przy Rynku 10-10a w Tarnowskich Górach