Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej

Stowarzyszenia

Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, znane jako SMZT, to organizacja, która powstała w 1953 roku w Tarnowskich Górach. Jej misją jest zrzeszanie pasjonatów związanych z historią tego regionu. Działania stowarzyszenia koncentrują się na inicjowaniu, wspieraniu oraz podejmowaniu różnych działań na rzecz edukacji, kultury duchowej oraz materialnej, a także rozwoju samej ziemi tarnogórskiej.

SMZT pełni również rolę zarządcy obiektów turystycznych, w tym Zabytkowej Kopalni Srebra oraz Sztolni Czarnego Pstrąga. W ofercie stowarzyszenia znajduje się również hostel „Młotek i Perlik”, usytuowany w budynku związanym z działalnością stowarzyszenia, określanym jako Dom Gwarka, znajdującym się w centrum miasta.

Zaangażowanie SMZT w ochronę oraz promocję lokalnej kultury i historii ma na celu nie tylko zachowanie dziedzictwa, ale także umożliwienie społeczności lokalnej oraz turystom odkrywania bogatej przeszłości ziemi tarnogórskiej.

Kalendarium

Historia Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej jest bogata i pełna istotnych wydarzeń, które mają swoje początki w latach 50-tych XX wieku. W 1953 roku utworzono Komitet dla Spraw Historii i Zabytków Ziemi Tarnogórskiej, na którego czołowej pozycji stanął sztygar Alfons Kopia jako pierwszy przewodniczący Zarządu.

W 1955 roku z kolei, prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie (obecnie Katowice) podjęło decyzję o założeniu Kopalni Zabytkowej oraz Muzeum Górniczo-Geologicznego w Tarnowskich Górach. W tym samym czasie przeniesiono z terenu wydobywczego w Bobrownikach Śląskich zabytkową Dzwonnicę, którą osadzono przy placu Gwarków.

W 1957 roku to Stowarzyszenie wymyśliło i uruchomiło tygodnik „Gwarek”, a nieco później, we wrześniu 1957 roku, zorganizowało pierwsze Dni Tarnogórskich Gwarków, także otwierając dla zwiedzających Sztolnię Czarnego Pstrąga, mieszczącą się na terenie zabytkowego parku w Reptach.

Nie mniejszą wagę miało otwarcie muzeum w 1958 roku znajdującym się w historycznym Domu Sedlaczka. Wówczas na fasadzie tarnogórskiego ratusza zainstalowano rzeźbę gwarka, wykonaną przez Edmunda Halka. W 1959 roku stowarzyszenie zmieniło swoją nazwę na Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej.

W 1970 roku opracowano projekt budowy Skansenu Maszyn Parowych przy zabytkowej kopalni, a już w 1976 roku udostępniono do zwiedzania Zabytkową Kopalnię Rud Srebronośnych po dwudziestu latach budowy.

Warto podkreślić, że w 1997 roku, organizacja miała zaszczyt otrzymać Nagrodę im. Wojciecha Korfantego. Przełomowym momentem był również 23 maja 2000 roku, kiedy to prezydent Aleksander Kwaśniewski złożył wizytę w Sztolni.

W latach 2002 oraz 2003 miało miejsce przejęcie gruntów oraz budynków Zabytkowej Kopalni i Sztolni Czarnego Pstrąga, co zwiększyło zasoby Stowarzyszenia. W 2017 roku nastąpiło wpisanie tarnogórskich zabytków pogórniczych administrowanych przez SMZT na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, pod nazwą Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku oraz system gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach.

Na koniec, warto koniecznie wspomnieć o 26 maja 2021 roku, kiedy nowo wybudowane rondo na zbiegu ulic Opolskiej i Powstańców Śląskich w centrum Tarnowskich Gór otrzymało imię Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej.

Sekcje Stowarzyszenia

W ramach działalności Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej funkcjonuje trzynaście różnych sekcji, które skupiają się na różnych aspektach ochrony i promocji lokalnej kultury oraz dziedzictwa. Każda z tych sekcji ma na celu wspieranie społeczności lokalnej oraz angażowanie mieszkańców w różnorodne inicjatywy.

  • sekcja historyczna
  • sekcja ochrony środowiska
  • sekcja ds współpracy ze szkołami
  • sekcja ds. organizacji imprez i prezentacji multimedialnych
  • sekcja ds. wydawnictw
  • sekcja ds. pozyskiwania funduszy pomocowych
  • sekcja ds. Podziemnych Tras Turystycznych Polski
  • sekcja ds. współpracy z mediami
  • sekcja artystyczna
  • sekcja ochrony zabytków
  • sekcja ds. skansenu maszyn parowych
  • sekcja penetracji podziemi
  • sekcja ds. turystyki i przewodnictwa

Przewodniczący Zarządu

Od momentu, kiedy w 1953 roku powstało Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej przewodniczyło mu siedmiu wyjątkowych liderów. Każdy z nich wniósł coś ważnego oraz przyczynił się do rozwoju organizacji.

  • 1953–1955 – Alfons Kopia,
  • 1955–1982 – Norbert Kot,
  • 1982–1986 – Paweł Spałek,
  • 1986–1993 – Norbert Kot,
  • 1993–1994 – Stanisław Wyciszczak,
  • 1994–1998 – Alfred Bluszcz,
  • 1998–2018 – Marek Kandzia,
  • od 2018 – Zbigniew Pawlak.

Wydawnictwa SMZT

Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej z dumą zaprezentowało dotychczas szereg publikacji, które koncentrują się na regionie tarnogórskim oraz samym mieście Tarnowskie Góry.

Wśród tych wydawnictw znajdują się m.in.:

  • Krzykowska Zofia, Zobaczyć niewidzialne. Zabytki sztuki sakralnej w powiecie tarnogórskim, Tarnowskie Góry, 2014, ISBN 978-83-936411-0-9,
  • Wyżgoł Edward, Tarnogórski „Sedlaczek” w dziejach miasta i na szlaku węgierskiego tokaju, Tarnowskie Góry – Nakło Śląskie, 2014, ISBN 978-83-937218-2-5,
  • Żeglicki Jacek, O budowie geologicznej, rudach i minerałach rejonu Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry, 1996, ISBN 83-904063-1-4,
  • Wyciszczak Stanisław, Przewodnik tarnogórski wyd. III, Tarnowskie Góry, 2012, ISBN 978-83-924146-6-7,
  • Sopucha Anna, Filak Mieczysław, Małe jest piękne. Tarnogórskie detale architektoniczne, Tarnowskie Góry, 2012, ISBN 978-83-924146-8-1.

Dodatkowo, co roku można znaleźć w publikacjach zapisy referatów, które są wygłaszane podczas Gwarków Tarnogórskich.

Oceń: Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej

★★★★★
Średnia ocena:4.54 Liczba ocen:9