Skansen Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach to niezwykła atrakcja turystyczna, znajdująca się w interesującej lokalizacji. Obejmuje on część Zabytkowej Kopalni Srebra, usytuowanej przy ulicy Szczęść Boże 81, tuż za budynkiem nadszybia szybu „Anioł”. W jego skład wchodzi aż 25 unikalnych eksponatów, które stanowią hołd dla bogatej historii tarnogórskiego górnictwa. Tradycja ta, z jej intensywnym rozwojem od końca XVIII wieku, była niezaprzeczalnie związana z wprowadzeniem nowoczesnej, jak na tamte czasy, techniki parowej.
Skansen swoją działalność rozpoczął w 1976 roku, w czasie kiedy do użytku została oddana również Zabytkowa Kopalnia Srebra. Wówczas obiekt ten nosił nazwę Zabytkowej Kopalni Rud Srebronośnych. Warto zaznaczyć, że stanowi on jeden z kilku odcinków wyrobisk podziemnych Królewskiej Kopalni Fryderyk (niem. Königliche Friedrichsgrube), która charakteryzuje się złożonym systemem korytarzy, chodników i sztolni podziemnych, o łącznej długości przekraczającej 150 km.
W 2014 roku eksponaty skansenu przeszły gruntowną restaurację, co znacznie podniosło ich atrakcyjność wizualną oraz edukacyjną. Z kolei w 2015 roku, z okazji Industriady, turyści mogli po raz pierwszy skorzystać z małej kolejki skansenowej o rozstawie szyn wynoszącym 184 mm, nazywanej tzw. kolejką lilipucią. Jej trasa liczy około 500 metrów, co stanowi dodatkową atrakcję dla wszystkich zwiedzających to miejsce.
Eksponaty
W Tarnowskich Górach znajduje się zróżnicowana kolekcja eksponatów, które przyciągają zainteresowanie zarówno miłośników historii jak i technologii. Do najciekawszych obiektów dostępnych w skansenie możemy zaliczyć:
Lp. | Zdjęcie | Obiekt | Producent | Użytkownik | Rok budowy | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
1. | _ | Zespół prądotwórczy parowy | Siemens- Schuckert, Främbs & Freudenberg, Maschinen – Anstalt, Eisengiesserei & Kesselschmiede, Schweidnitz I/Schl | Wytwórnia Chemiczna w Krupskim Młynie k/ Tarnowskich Gór | 1934 | _ |
2. | _ | Maszyna parowa napędzająca ekshaustor (wentylator ssący) w koksowni | Donnersmarck Hütte – Zabrze | Koksownia “Concordia” w Zabrzu | 1900 | _ |
3. | _ | Maszyna parowa tłokowa próżniowa z kołem zamachowym | Maschinen – U. Armatur Fabrik Vorm. Klein, Schauzlin & Becker Frankenthal, Pfalz. | Zakłady wodociągowe “Staszic” w Reptach Śląskich | 1903 | _ |
4. | _ | Maszyna wyciągowa parowa typ – bębnowy | L. Fischbach | KWK “Śląsk” – Rejon II “Matylda”, Szyb “Maria” | 1887 | _ |
5. | _ | Maszyna wyciągowa parowa typ – Köppe | Maschinengeselschaft, Bayenthot – Köln | KWK “Śląsk” – Rejon II “Matylda”, Szyb “Józef” | 1883 | _ |
6. | _ | Maszyna parowa wyciągowa typ – Köppe K-7000 | Gutehoffnungshütte Sterkrade | Kopalnia „Zabrze – Bielszowice” – Ruch Pole Poręba | 1907 | Zmodernizowana w zakładzie Donnesmarckhütte Hindenburg w roku 1925 |
7. | _ | Silnik parowy tłokowy | Polskie Fabryki Maszyn i Wagonów, L. Zieleniewski S.A., Kraków – Lwów – Sanok | Zakłady Wodociągowe “Staszic” w Reptach Śląskich | 1926 | _ |
8. | _ | Pompa odwadniająca wirnikowa pionowa | C.H. Jaeger & Co. Leipzig – Plagwitz | ZGH “Orzeł Biały” w Piekarach Śląskich | 1926 | _ |
9. | _ | Pompa tłokowa typ – LK 5, 3/4″ x 10/40 SCZU | Maschinen U. Bohrgerätefabrik, A. Wirth & Co. Erkelenz | PKGZ “Sanok” – Kopalnia Strachocina | 1951 | _ |
10. | _ | Pompa parowa przyścienna | Schwade & Co. Erfurt, Dendsche “Automat”, Dampfpumpenfabrik | Zakłady wodociągowe “Staszic” w Reptach Śląskich | 1903 | _ |
11. | _ | Pompa parowa tłokowa typ Worthington | _ | P.K.G.Z. Sanok | 1952 | _ |
12. | _ | Dłutownica typ – PMZ 92 | Maschinen Fabrik F. Reitbauer, KUK Hoflieferant, Wien II. Am Tabor 11 | PKGZ “Sanok” – Warsztat Grabownica | 1914 | _ |
13. | _ | Kocioł parowy lokomobilny typ Ln-2 | Akcyjna Fabryka Wagonów w Sanoku | PKGZ “Sanok” – Warsztat Główny | 1910 | _ |
14. | _ | Kocioł parowy stojący systemu Lachapella | Fabryka Kotłów Makarewicz w Warszawie | Stacja Wodna Herby Nowe | 1926 | _ |
15. | _ | Kocioł parowy (walczak) jednopłomieniowy | _ | PKGZ “Sanok” | 1910 | _ |
16. | _ | Parowóz normalnotorowy typ – TKh 12 | Lokomotiv Fabrik Krauss Comp. Linz | Huta “Świerczewskiego” – Zawadzkie | 1910 | _ |
17. | _ | Parowóz wąskotorowy typ – Tyb 4 | Henschel & Sohn, Kassel | Lokomotywownia Wąskotorowa Mława | 1906 | _ |
18. | _ | Parowóz normalnotorowy bezpaleniskowy typ – TKBB | Borsig Lokomotiv-Werke GmbH, Berlin – Tegel | Elektrociepłownia Wrocław | 1917 | _ |
19. | _ | Parowóz wąskotorowy typ – T49 Ryś | Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce „Fablok” S. A. w Chrzanowie | Huta “Zygmunt” w Bytomiu – Łagiewnikach | 1947 | _ |
20. | _ | Parowóz wąskotorowy z tendrem typ – Px4 | Podolska Wytwórnia Parowozów im. Ordżonikidze | PKP Lublin, Parowozownia Karczmiska | 1936 | _ |
21. | _ | Parowóz wąskotorowy typ – LAS 49 | Fabryka Lokomotyw im. Feliksa Dzierżyńskiego w Chrzanowie | Koleje Dojazdowe Bytom | 1953 | _ |
22. | _ | Parowóz wąskotorowy typ – T49 Ryś | Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce „Fablok” S. A. w Chrzanowie | Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych Poznań | 1950 | _ |
23. | _ | Wagon-cysterna | _ | Koleje Dojazdowe Bytom | 1884 | _ |
24. | _ | Kolejowy samobieżny żuraw parowy | Usines Emile Duray, Belgia | Huta „Baildon” w Katowicach | 1940 | _ |
25. | _ | Walec drogowy parowy | Towarzystwo Akcyjne H. Cegielskiego | Powiatowy Zarząd Dróg Lokalnych w Oświęcimiu | 1928 | _ |
W zestawieniu tym odnajdziemy wiele unikalnych maszyn, które miały istotny wpływ na rozwój przemysłu w regionie. Oprócz tego w skansenie możemy zobaczyć sprężarkę pozyskaną z obszaru KWK Michał w Siemianowicach Śląskich, a także klatkę szybową (szola) z 1976 roku.
Dodatkowo, teraźniejsi goście mają okazję podziwiać kamienie graniczne pól sąsiednich kopalni rud srebronośnych, które odzwierciedlają bogatą historię górnictwa tego rejonu. Jednym z bardziej interesujących eksponatów jest również koło wodne z XVII wieku, które napędza młot w kuźnicy, znajdujące się nad rzeką Stola, pozyskiem ze Strzybnicy.
Pozostałe obiekty w kategorii "Muzea":
Muzeum w Tarnowskich Górach | Zabytkowa Kopalnia Srebra | Inny Śląsk | Muzeum Instytutu TarnogórskiegoOceń: Skansen Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach