Budynek Szkoły Podstawowej nr 3 im. ks. Franciszka Blachnickiego w Tarnowskich Górach

---

Lokalizacja

Budynek szkoły usytuowany jest w dzielnicy Śródmieście-Centrum Tarnowskich Gór. Znajduje się on na zachodnim krańcu zabytkowego śródmieścia, a dokładniej po wschodniej stronie ulicy Stanisława Wyspiańskiego.

Historia

Jedną z pierwszych instytucji edukacyjnych na terenie Tarnowskich Gór była Katolicka Szkoła Powszechna nr 2 dla dziewcząt, która pierwotnie zlokalizowana była w budynku przy ul. Zamkowej 3-5, w samym sercu miasta. Niezaprzeczalnym problemem okazała się ograniczona dostępność miejsca, bowiem szkoła dysponowała zaledwie 14 salami lekcyjnymi, co okazało się niewystarczające w obliczu rosnącego zapotrzebowania. Dlatego to właśnie tarnogórska rada miejska, w dniu 5 listopada 1928 roku, podjęła decyzję o rozpoczęciu budowy nowoczesnego gmachu szkolnego, który miał się składać z 32 klas i powstać na zakupionej specjalnie w tym celu dużej działce przy ul. Parkowej (dziś ul. Stanisława Wyspiańskiego), w sąsiedztwie parku miejskiego, dlatego też placówka ta jest znana jako „szkoła parkowa”.

Budowa obiektu została zapoczątkowana w grudniu 1929 roku, a realizowana była zgodnie z projektem architekta Martina Stefke, pod fachowym nadzorem miejskiego budowniczego, Wiktora Warzechy. Prace budowlane trwały niecałe trzy lata, a ich wykonawcą była firma Kaspara Jastrzembskiego z Tarnowskich Gór. Uroczyste otwarcie nowej szkoły miało miejsce 31 października 1932 roku, gdzie zaszczyt uczestnictwa miał m.in. wojewoda Michał Grażyński. Wówczas nadano tej placówce nazwę Katolicka Szkoła Powszechna nr 2 Żeńska im. Królowej Jadwigi. W ramach tego gmachu swoje miejsce znalazły również inne szkoły, takie jak Szkoła Powszechna Specjalna nr 6 oraz Publiczna Szkoła Powszechna nr 5 dla Mniejszości Językowej Niemieckiej, która w roku szkolnym 1937/1938 przeniosła się do Szkoły Powszechnej nr 1, mieszczącej się przy ulicy Jana III Sobieskiego.

W roku 1935 wydzielono z Katolickiej Szkoły Powszechnej nr 2 Publiczną Szkołę Powszechną nr 4 Żeńską, natomiast z budynku przy ulicy Sobieskiego powstała Publiczna Szkoła Powszechna nr 3 Męska. Ostatecznie, we wrześniu 1937 roku, ta ostatnia również znalazła swoją siedzibę w budynku przy ul. Parkowej, co spowodowało, że w obiekcie tym funkcjonowały cztery szkoły.

Niestety, we wrześniu 1939 roku budynek został zarekwirowany przez administrację niemiecką, a placówka przyjęła imię Adolf-Hitler-Schule (szkoła im. Adolfa Hitlera). W obrębie obiektu zorganizowano szpital wojskowy, a w końcowych miesiącach wojny na terenie boisk powstały schrony przeciwlotnicze oraz rowy.

Po zakończeniu działań wojennych budynek przeszedł gruntowny remont. W 1954 roku uruchomiono system radiowy, co wpłynęło na nowoczesność placówki. W roku szkolnym 1962/1963 nastąpiła zmiana w kierunku edukacji koedukacyjnej, a w 1965 roku Szkoła Specjalna nr 6 przeniosła się do nowego gmachu przy ul. Strzelców Bytomskich. Następnie, w 1972 roku, po otwarciu nowego obiektu szkolnego w dzielnicy Osada Jana, Szkoła Podstawowa nr 4 została zlikwidowana, a w budynku pozostały jedynie dwie szkoły: Szkoła Podstawowa nr 2 (w części północnej) oraz Szkoła Podstawowa nr 3 (w części południowej).

W kolejnym roku, Szkoła Podstawowa nr 3 uzyskała imię Aleksandra Zawadzkiego, działacza komunistycznego. W 1983 roku miała miejsce pierwsza kompleksowa przebudowa placówki od 1946 roku. W 1990 roku z nazwy Szkoły Podstawowej nr 3 usunięto związki z patronem komunistycznym, a Szkole Podstawowej nr 2 nadano imię prof. Władysława Babireckiego, wieloletniego nauczyciela, dnia 19 listopada 1993 roku.

W roku szkolnym 1999/2000, w wyniku reformy oświatowej, Szkoła Podstawowa nr 2 przekształciła się w Publiczne Gimnazjum nr 2 Sportowe. W czerwcu 2012 roku patronem Szkoły Podstawowej nr 3 został ks. Franciszek Blachnicki. W wyniku reformy oświaty, we wrześniu 2017 roku, Publiczne Gimnazjum nr 2 Sportowe zostało włączone do Szkoły Podstawowej nr 3, co doprowadziło do utworzenia jednolitej ośmioklasowej placówki – Szkoły Podstawowej nr 3 im. ks. Franciszka Blachnickiego.

Architektura

Budynek ten jest wybitnym przykładem wczesnej modernistycznej architektury, która czerpała inspiracje z działalności Bauhausu. Jego żelbetowa konstrukcja została zredukowana do prostych, geometrycznych form, które zachowują jednak klasycystyczną harmonię. Bryła budynku oparta jest na symetrycznym rzucie i składa się z trzech solidnych bloków, które pokryte są płaskimi dachami. Interesującym elementem jest to, że blok centralny jest zarówno niższy, jak i cofnięty w stosunku do pozostałych dwóch, północnego i południowego. Z tylnej części budynku rozciągają się przestronne tarasy, które znajdują się na dachach sal gimnastycznych.

Pierwotnie wnętrze zawierało pięć przestronnych klatek schodowych, dwie sale gimnastyczne sięgające siedmiu metrów wysokości, a przy nich znajdowały się po dwie szatnie oraz natryski. Uczniowie mieli do dyspozycji 30 sal lekcyjnych, trzy pracownie, dwie sale rysunkowe oraz osiem pracowni do nauczania o gospodarstwie domowym. Dodatkowo, w budynku umieszczono 14 pomieszczeń przeznaczonych na pomoce szkolne, dwie kuchnie i stołówki, a także dwie kancelarie, pokoje nauczycielskie, mieszkania dla nauczycieli, gabinety lekarskie i świetlicę. Warto zaznaczyć, że w tej „szkole parkowej” jako pierwszej w Polsce zainstalowano elektryczne dzwonki oraz zastosowano system ogrzewania gazowego. Oryginalna stolarka drzwiowa oraz częściowo i okienna przetrwały do współczesnych czasów, co dodaje uroku tej placówce.

Wokół budynku można znaleźć starannie zagospodarowane otoczenie, w tym boiska oraz ogród szkolny usytuowany od strony tylnej. W frontowej części zaprojektowano trawniki i murki z cegły klinkierowej, a przed najniższym, centralnym wejściem umiejscowiono ceglany postument z zegarem.

W okresie międzywojennym ten nowoczesny obiekt edukacyjny przyciągał uwagę wielu delegacji, zdobywając uznanie, nawet pośród prasy niemieckiej. Jego unikalność i nowatorskie podejście do architektury w tamtych czasach stanowiło istotny krok w kierunku nowoczesnych standardów budownictwa szkolnego w Polsce.

---

Oceń: Budynek Szkoły Podstawowej nr 3 im. ks. Franciszka Blachnickiego w Tarnowskich Górach

---